COVID-19 өз позициясын өзгертпеді, күн сайын Қазақстанда да, бүкіл әлемде де ауырғандар саны тағы да артып келеді. Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) алдын – алу шараларын қатаң сақтауды сұрайды -  тек осылай  ғана екінші пандемияны болдырмауға және процесті кері қайтаруға болады.  Аурудың  алдын алу планетаның әр тұрғыны үшін жасына және ұлтына қарамастан өте маңызды. Төменде әр адам сақтауы керек негізгі алдын-алу шаралары келтірілген:                                

1. Бетке қолды тигізуге болмайды. Ғалымдар орташа есеппен адам сағатына 25 рет қолымен бетіне жанасады деп есептейді. Сонымен қатар, сол қолдарымен адамдар вирус өмір сүре алатын әртүрлі заттарға жанасады.  Көбісінесе инфекциялық вирустар ағзаға   көз, ауыз, мұрын,  шырышты қабықтар арқылы  енеді.                                                                                                                                                     

2. Қолды жуыңыз. Мұндай қарапайым процедура қазіргі уақытта COVID-19 алдын-алудың ең тиімді әдісі болып саналады. Қолды мүмкіндігінше жиі жуу керек,  мұны 40-60 секунд ішінде жасау керек.  Егер сіз қолыңызды қоғамдық жерде жусаңыз, қолды жуғаннан кейін  кранды қолыңызды сүрткен бір рет қолданылатын сүлгімен жабуыңыз қажет. Сұйық сабынды қолдану ұсынылады, өйткені микроорганизмдер қатты сабында қалып қоюы  мүмкін.                                                                                

3. Антисептиктерді қолданыңыз. Қолды өңдеу ұзақтығы  20-30 секунд. Бірақ бұл құралды  сатып алғанда, композицияға назар аудару керек. Ұсынылатын концентрация  80% этанол, 1,45% глицерин, 0,125%  сутегі асқын тотығы.                                                                                                                           

4. Егер түшкіру және жөтел кезінде аузыңыз бен мұрныңызды жауып тастасаңыз, COVID-19 инфекциясының алдын алуға болады. Сіз майлыққа жөтеліп, түшкіруіңіз керек, ал егер қолыңызда  ештеңе болмаса – шынтақ буынына. Майлықты қолданғаннан кейін оны дереу қоқысқа тастау керек. Көптеген адамдар жөтелу және түшкіру кезінде аузы мен мұрнын алақандарымен жабады  –  бұл дұрыс емес және қауіпті. Себебі вирус қолына түседі, содан кейін адам әртүрлі заттары ұстайды.

5. Маска киіңіз. Санитарлық талаптарға сәйкес, барлық адамдар үшін маска кию міндетті! Көшеде, жұмыс орындарында, білім беру мекемелерінде, медициналық мекемелерге, қоғамдық орындарға, сауда ұйымдарына барған кезде бетперде киюдің барлық талаптарын сақтай отырып, міндетті түрде бетперде кию керек: яғни мұрын, иек және бет ұшы  аймақтары жабық болуы тиіс. Маска бетке тығыз жабысып тұруы керек, ашық жер қалмауы керек! Маска кию ауру адамдарға, сондай-ақ науқастарға күтім жасайтындарға арналған. Масканы әр 2-3 сағат сайын ауыстырып отыру керек, бір рет қолданылатын маскаларды қайта пайдалануға болмайды! Қайта пайдалануға болатын маскаларды қолданған кезде оларды кір сабынмен жуып, ыстық үтікпен үтіктеу қажет. Сіз көшеде тасталған маскаларды байқайсыз, бұл басқалар үшін өте  қауіпті болып табылады!                                                         

6. Жақын байланыстардан аулақ болыңыз, оқшаулануда болыңыз. Сарапшылар басқа адамдардан кемінде 1,5 метр қашықтықта болуға кеңес береді. Қол алысу туралы, тіпті одан да көп құшақтау туралы ұмыту керек. Өз – өзіңді оқшаулау - ең жақсы тәсіл болып табылады.                                             

7. Үй – жайларды  желдету. Таза ауа ағыны вирустық жүктемені азайтады. Қарт адамдар үшін алдын - алу туралы бөлек айту керек. Себебі  65 жастан кейін жұқтыру қаупі артады, әсіресе созылмалы аурулары бар адамдарда вирустық инфекция өте ауыр өтеді. Қарт адамдарға үйде болуға және басқа адамдармен жақын қарым-қатынасты шектеуге кеңес беріледі, қарым-қатынас кезінде қашықтықты сақтаған дұрыс. Көптеген адамдар инфекцияны өте жеңіл түрде өткізеді, клиникалық белгілері жоқ, бірақ жұқпалы болуы мүмкін. Тіпті тест нәтижесінің теріс болуы да инфекцияның жоқтығын көрсете алмайды. Егер сізде қызба, жөтел, мұрынның ағуы, әлсіздік пайда болса - үйде болыңыз және медициналық қызметкерлерді үйге шақырыңыз. Емханаға немесе амбулаторияға, ФАП-қа, МП-ға баруға болмайды. Егер сіз жақында шетелден келген болсаңыз, дәрігерді шақырған кезде оған міндетті түрде хабарлаңыз! Медициналық көмекке жедел жүгіну дәрігерлерге сізді тиісті емдеу мекемесіне тез жіберуге немесе амбулаториялық тиісті ем тағайындауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, бұл сіздің туыстарыңыз бен таныстарыңыздың  арасында COVID-19 таралуын болдырмауға көмектеседі. Өзіңізді қорғаңыз!

СӨС дәрігері                                                                                 Кизаева М. Д.